Steenmarter

Anatomie van het steenmarterlichaam

Skelet van steenmarter, gevonden in boeren schuur

Ontleed je het lichaam van een steenmarter, dan kom je tot vreemde conclusies. Eigenlijk heeft het lichaam van een steenmarter de vorm van een worst, het bevat geen uitstekende delen, zoals schouders en heupen.



Een van de twintig nagels van een steenmarter

Dit houdt in, dat als een steenmarter een gat vindt waar de kop doorheen kan, hier zonder moeite ook de rest van het lichaam door kan (5 cm. is voldoende). Aan elke poot hebben ze vijf tenen met vlijmscherpe nagels, waarmee ze zeer goed kunnen klimmen en eigenlijk op alles houvast hebben. Verder zijn deze nagels natuurlijk erg belangrijk voor het vangen van prooidieren. Let wel: vast is hier echt vast!

De tenen van de voorpoten zijn korter dan van de achterpoten Opvallend is, dat de tenen van de achterpoten langer zijn dan die van de voorpoten. De lange pluimstaart komt hen goed van pas om het evenwicht hierbij te bewaren en om tijdens het springen (4.50 m. is geen uitzondering door de lucht, dit inclusief prooi) hun lichaam te sturen. Steenmarters verplaatsen zich met golvende bewegingen, eerst worden de voorpoten neer gezet, waarna de achterpoten worden bijgetrokken. Bij de steenmarter lijkt het of de achterpoten erg kort zijn, maar dit komt omdat ze ingetrokken aan het lichaam zitten. Juist door dit genoemde gegeven kunnen ze de achterpoten zeer goed gebruiken bij het springen (veerkracht vrijmaken).
De kop van een steenmarter is vrij spits De kop is vrij spits en bevat een bruine neus en grote bruine ogen. Deze grote ogen zijn kenmerkend voor nacht dieren.

Steenmarters hebben 36 vlijmscherpe tanden

Steenmarters hebben 36 vlijmscherpe tanden

Het gebit bevat 36 tanden, waarvan 20 snij / maalkiezen, 4 vlijmscherpe hoektanden en 12 kleine voortanden deel uitmaken. Een perfect gebit voor carnivoren dus. Hoektanden om de prooi te doden en vervolgens snij / maalkiezen om het vlees in hapklare brokken te verwerken.
Staartwervels van de steenmarter

De lange pluimstaart komt hen goed van pas om het evenwicht hierbij te bewaren en om tijdens het springen (4.50 m. is geen uitzondering door de lucht, dit inclusief prooi) hun lichaam te sturen.

De ribbenkast van de steenmarter

De ribbenkast van de steenmarter is zeer flexibel. Hiermee kan hij door de kleinste gaten, eenvoudig door zijn ribben in te trekken. Daarom heeft de steenmarter geen borstbeen.

Steenmarterontlasting De grootte van de keutel van de steenmarter is 5 - 8 cm. de kleur is afhankelijk van hetgeen ze gegeten hebben. Zo kunnen ze witachtig tot donkerbuin van kleur zijn. Soms zitten de keutels helemaal vol met afgebeten veerpunten.
Dode steenmarter Om een steenmarter goed te kunnen bestuderen, is het soms handig dat je een dood exemplaar in handen krijgt. Zo kun je alle onderdelen goed bekijken. Deze mannelijke steenmarter is een verkeersslachtoffer en woog ruim 3 kg.
� Staart van een steenmarter De prachtige pluimstaart van steenmarter.
Karakteristieke witte bef van de steenmarter Heel kenmerkend is de witte bef van de steenmarter. De bef van een boommarter is eierdooier-geel van kleur.
Poot van een steenmarter De voetzool van een volwassen steenmarter.

Een slimme vogel

Steenmarter komt nog veel voor

Steenmarter komt steeds vaker voor.

Wie dacht dat de steenmarter in de jaren 60 / 70 in Nederland was uitgestorven had zich lelijk vergist. Wel was het toen zeker zo, dat dit roofdiertje in veel mindere mate gezien werd en al helemaal niet in de bewoonde wereld voorkwam. De steenmarter hield zich toen vooral op langs de Oostgrens van Nederland (Limburg, Brabant, een klein stukje van Gelderland, Overijssel, Drente, Groningen en een klein stukje Friesland). Ze leefden in deze genoemde streken op het platteland en hielden zich op bij boerderijen en schuren, waar ze goede schuilplekken vonden op hooizolders. Hun prooi bestond hier voornamelijk uit muizen, ratten, af en toe een eitje en een kippetje. De boeren hadden van de steenmarter weinig last, daar ze eigenlijk voor de boer schadelijk ongedierte verdelgden. Door het moderniseren van boerderijen, verdwenen ook de goede schuilplaatsen voor de steenmarter. Een andere oorzaak is te vinden in het razend snel verdwijnen van hun jachtgebied, denk hierbij maar aan het uitbreiden van steden, het aanleggen van mega industrieterreinen en wegen. Noodgedwongen moest de steenmarter omzien naar andere overlevingsgebieden en die heeft de steenmarter gevonden in steden en dorpen en wel in onze huizen. De steenmarter is een echte cultuurvolger en leeft altijd in de omgeving van de menselijke beschaving.

De steenmarter is ongeveer zo groot als een volwassen kat.

Zijn ondervacht is grijs / bruin, met hier overheen bruine dekharen. Zowel het mannetje als het vrouwtje hebben tussen hun voorpoten een witte gevorkte bef, die bij elk exemplaar verschillend getekend is. Eigenlijk kun je deze vergelijken met vingerafdrukken van mensen, ze hebben allemaal zo hun kenmerk. Hun prachtige bruine pluimstaart gebruiken ze om tijdens hun sprongen (3 m. door de lucht is hierbij geen uitzondering) en klimpartijen het evenwicht te houden, verder slaan ze deze staart tijdens extreme koude om hun lichaam, om zo lekker warm te blijven.

De steenmarter leeft solitair (is alleen) ze hebben allemaal hun eigen territorium, dat zeer verschillend van grote kan zijn. Dit heeft te maken met het voedsel aanbod. Een mannetje kan zijn territoriumgrenzen aan dat van vier vrouwtjes gekoppeld hebben. Deze territoria's worden door middel van geurvlaggen (urine en geuren uit klieren) elke nacht weer opnieuw versterkt. Ook heeft een steenmarter meerdere schuil en slaapplaatsen in zijn / haar territorium. Dit kan een schuur, of gewoon een zolder of tussen het dakbeschot van huizen of gebouwen zijn. Vooral in huizen en gebouwen zijn ze in staat om het gehele isolatiemateriaal te vernielen en latrines aan te leggen. Deze latrines bestaan uit ontlasting en urine. U kunt zich voorstellen, dat dit op den duur voor een gigantische stankoverlast gaat zorgen. Ook diverse soorten vliegen weten deze latrines prima te vinden en gebruiken deze graag voor hun voortplanting. Ze leggen hier hun eitjes in, waar vervolgens maden uitkomen, die zich vervolgens verpoppen om als vlieg weer te voorschijn te komen. Dat dit voor de volksgezondheid een zeer slechte zaak is, laat zich raden.

Steenmarters zijn bij de Wet beschermd, hetgeen inhoudt dat je ze niet mag verstoren, niet mag verjagen, niet mag bejagen, niet in je bezit mag hebben en niet mag vervoeren.

Vrouwtjes zijn twee keer per jaar tien dagen loops, midden in de zomer en in december. Het mannetje zal dan trachten om de vrouwtjes te dekken, hetgeen met zeer veel gekrijs gepaard gaat. De vrouwtjes, die in de zomer gedekt zijn hebben een verlate inplantatie, hetgeen wil zeggen, dat de embryo's pas gaan groeien zodra de andere vrouwtjes in december ook gedekt zijn. Vanaf de dekking in december duurt het 63 a 65 dagen tot alle vrouwtjes, die gedekt zijn hun jongen ter wereld brengen. Steenmarters zijn zoogdieren en zogen dus hun jongen, die bijna kaal, blind en doof ter wereld komen.

Steenmarters worden kaal geboren Steenmarters worden kaal geboren Ik ben nu een paar weken oudera

 

De vrouwtjes zoeken voor hun nest (bij elkaar gekrabd isolatiemateriaal) zeer verborgen plaatsen op, die voor andere roofdieren bijna ontoegankelijk zijn. In de meeste gevallen baren ze een oneven aantal jongen, een, drie of vijf zijn bij mij bekend. De zoogperiode is ruim acht weken en na een week hebben ze al zoveel haar, dat je duidelijk kunt zien dat je met jonge steenmarters te maken hebt, ook al omdat de witte bef dan al duidelijk zichtbaar is. Zodra ze ongeveer drie weken oud zijn gaan de oogjes open en kunnen ze horen.

 

Jonge steenmarter met de kenmerkende witte bef Wel is het zo, dat ze vanaf hun geboorte geluidjes kunnen voortbrengen en moeder dus duidelijk kunnen maken wat ze verlangen. Zijn ze zeven weken oud, dan zoogt de moeder hen nog wel, maar verlaat ze haar jongen steeds vaker om op jacht te gaan. De jongen gaan dan langzaam over op restjes prooidier, die moeder hen brengt. Na ongeveer negen weken verlaat de moeder en haar jongen de schuilplaats. De moeder gaat haar jongen nu de jachttactiek bij brengen, zodat ze kunnen overleven. Dat dit voor de jongen een zeer gevaarlijke tijd is kunt u zich indenken. Auto’s, honden en mensen maken aan veel van dit pril geluk abrupt een einde, met andere woorden er verongelukken er velen. Midden in de zomer verjaagd de moeder met veel kabaal eerst haar dochters uit haar territorium en veel later schijnt het mannetje waarvan het territorium aan dat van de vrouwtjes grenst de zonen te verstoten.

 

 

Steenmarter ruim drie maand oud De verstoten jongen komen weer bloot te staan aan veel gevaar, want wil je verder overleven, dan moet je een eigen territorium zoeken, maar de meeste territoriums zijn al bezet. Op veel plaatsen waar de jongen zich vertonen worden ze met grof geweld verjaagd. Na veel omzwervingen lukt het de meeste jongen dan toch wel om zich te vestigen. De gemiddelde levensverwachting van een steenmarter is vijf a acht jaar en na twee jaar kunnen ze zelf weer voor nakomelingen zorgen. De mannetjes zijn grote en grover gebouwd dan de vrouwtjes.

 De das, de wezel, het hermelijn, de bunzing, de visotter, de boommarter en de steenmarter behoren tot de marterachtigen en komen allen in Nederland voor.

Al deze marterachtigen zijn van oorsprong carnivoren (vleeseters), toch lust de steenmarter in de nazomer ook graag pruimen, appels en rozenbottels.

Jaarlijks komen er bij mij ruim 750 meldingen binnen over steenmarteroverlast. Dit gebeurt per telefoon of e-mail. Jammer is dan, dat ik geen van deze meldingen af kan handelen daar ik de huizen niet ken. Ik moet dus elk huis waar zich steenmarterklachten voordoen persoonlijk bezoeken en dat is een hele klus. Hoe dit verder in zijn werk gaat kan ik u helaas niet vertellen, daar elk huis een andere aanpak wenst en het gevaar groot is, dat u de steenmarter(s) opsluit in uw eigen huis.

Jonge steenmarters groeien op boven zoldertje fietsenhok.

 

Golfplaten zijn makkelijk toegankelijk voor steenmarters Door de urine en stank hebben deze jonge steenmarters zich verraden.
Jonge steenmarter 15 weken oud Inmiddels is het plafond verwijderd en zijn de jongen zichtbaar
Zelfs nu het plafond verwijderd is, blijven de jongen waar ze zijn Deze komen uit een nest van dire jongen

Wetenswaardigheden

Houden steenmarters zich ook in kruipruimten of andere laag gelegen plaatsen op?

Persoonlijk heb ik dit nooit geconstateerd, wel heb ik mensen hierover horen praten. De enigste mogelijkheid kan dan zijn, dat steenmarters beneden in een gebouw of huis een kapotte ontluchtingsrooster of bijvoorbeeld een ander gat in de muur hebben gevonden en vanaf hier via een spouwmuur naar boven kunnen komen. In alle gebouwen en huizen, waar ik in de loop der tijd ben geweest heb ik nooit in kelders of kruipruimtes sporen van steenmarters aangetroffen. Wel heb ik in deze ruimtes af en toe sporen van ratten, bunzings, spitmuizen en huismuizen aangetroffen. Het kunnen determineren van ontlasting kan je helpen om erachter te komen, waar je hier mee van doen hebt. Vooral de grote en de vorm van de ontlasting kan je dan een erg duidelijk beeld verschaffen. Een andere optie kan hier zijn, het plaatsen van levende vallen (dit zijn vallen, waar de diertjes zonder schade op te lopen in kunnen worden gevangen). Een nadeel hiervan kan zijn, dat je wel precies moet weten, welk lokaas je moet gebruiken. Ook kan het natuurlijk zijn, dat diverse diertjes de ruimten met elkaar delen en dan kan het een hele toer worden om erachter te komen. Maar! Ook hier wint de aanhouder altijd.

Kunnen steenmarters goed zwemmen?

Net als de meeste zoogdieren, zijn steenmarters niet echt bang voor water. Toch zullen ze niet gauw over rivieren, zoals de Ijssel, de Rijn, of de Waal zwemmen, daar de stroming en de breedte hen hier parten gaat spelen. Steenmarters steken wel beekjes, riviertjes en slootjes over en zijn dus echt niet bang voor een nat pak. Zo kreeg ik een tijdje geleden een telefoontje van een boot van de Rivierpolitie in Nijmegen, deze mensen hadden een raar wollig diertje uit de Waal gevist en wilden graag weten wat het was. Ze vertelden mij, dat het diertje door en door nat was en ze dus geen goede beschrijving aan mij konden geven. Ik vertelde hen op mijn beurt, dat ze het eerst goed moesten laten drogen, zodat de kleuren weer duidelijk zichtbaar werden en dat ze mij dan even terug moesten bellen. Zo gezegd, zo gedaan een uurtje later belden ze mij terug en bleek het hier dus om een steenmarter te gaan. Hoe en -waar deze steenmarter te water is geraakt was natuurlijk voor mij niet meer te achterhalen.

Hoe kunnen steenmarters zich verplaatsen naar andere gebieden?

Dit kan op vele manieren, denk hierbij eerst maar eens aan de uitbreiding van hun territoriums. Steenmartervrouwtjes krijgen natuurlijk elk jaar een aantal jongen, zeker is dat een aantal van deze jongen alle gevaren trotseren en dus een eigen territorium moeten gaan zoeken. Doordat veelal alle territoriums bezet zijn, zullen ze verder moeten zoeken en trekken, net zolang totdat ze een geschikte plek hebben, waar ze zich blijvend kunnen vestigen. En dit kan dus betekenen, dat ze een nieuw gebied moeten gaan bezetten. Krijgen ze zelf weer jongen, dan kunnen ook deze later weer iets verder trekken, zodat over 20 a 25 jaar een groot deel van de rest van Nederland ook met overlast door steenmarters te maken krijgt. Natuurlijk gaat dit niet voor alle jonge steenmarters op, daar er ook wel eens territoriums vrijkomen, doordat de bewoner verongelukt. Van dit weten, kan dus een jonge slimme steenmarter ook gebruik maken. Bij steenmarters kun je nooit van een plaag spreken, daar ze solitair leven in een territorium en het veelal over een steenmarter gaat in een bepaald gebied. Kijk! bij ratten, muizen, vliegen en bijvoorbeeld muggen gaat dit niet op, daar ze in bepaalde gebieden soms massaal voorkomen en dan kunnen we wel spreken over een plaag. Natuurlijk kunnen steenmarters zich ook op een andere manier verplaatsen. Denk hierbij maar eens aan hout of kerstbomentransporten. Bij dit verplaatsen kun je natuurlijk allerlei mogelijkheden bedenken, maar deze twee voorheen genoemde mogelijkheden zijn bij mij bekent. Zo was er een vrachtwagen volgeladen met boomstammen, die klaar stond voor transport naar Duitsland. Deze vrachtwagen heeft een nacht op het laadterrein gestaan en hier heeft een steenmarter kans gezien om tussen de lading te kruipen. Deze steenmarter is helemaal meegereden tot ver in Duitsland en is tijdens het lossen te voorschijn gekomen. In dit gebied komt de steenmarter ook voor, dus is dit niet direct rampzalig. Het kan ook anders, zoals een kerstbomentransport, dat van het Oosten naar het Westen van ons land ging in de winter van 1998. Ook tussen deze kerstbomen zaten tijdens het lossen hiervan 2 steenmarters, die er gelijk vandoor zijn gegaan in een gebied waar dus geen steenmarters voorkomen. Zijn dit nu een mannetje en een vrouwtje en zijn ze hier instaat om een goed territorium te vinden met goede schuilplaatsen, dan is de kans aanwezig dat ze jongen voortbrengen, die op hun beurt weer verder trekken naar een goed overlevingsgebied. Op deze manier hoeft de verovering van Nederland door de steenmarters echt geen 20 tot 25 jaar te duren, maar gaat het waarschijnlijk een stukje sneller.

Het vangen van prooidieren.

Parkieten waren ook achter gaas een prooi voor een steenmarter

Steenmarters vangen diverse prooidieren, die ze op hun strooptochten tegenkomen, ratten, muizen, konijnen, eekhoorns, egels en vogels, zoals kippen, duiven, eenden, parkieten, fazanten en merels. Ook heb ik af en toe jonge katten gevonden. Over het algemeen besluipen steenmarters hun prooi, om er vervolgens bovenop te springen en hen te wurgen, door de keel door te bijten. Daarna trekt en bijt de steenmarter, door zijn voorpoten tegen de borst van het slachtoffer te zetten de kop er af. Bij elke vogelprooi kun je zien of dit het werk van een steenmarter is geweest, daar er altijd een stukje kale strot achterblijft. Opvallend is dan, dat ik bij geen enkele vogelprooi de kop heb aangetroffen. Het kan natuurlijk zijn, dat deze kop een lekkernij voor steenmarters is, maar dat weet ik dus niet zeker. Bij het vervoeren van vogelprooien naar hun schuilplaats, is mij opgevallen, dat steenmarters ook de vleugels van hun prooidier afbijten. Het vervoeren van prooien moet snel en behendig gaan, daar niemand je mag zien en juist de vleugels zijn het vaak, die overal blijven haken, vandaar dus het afbijten hiervan. Bij het vangen van zoogdieren gebeurt het afbijten van de kop en poten niet. Is de steenmarter met zijn prooi op de schuilplaats aangekomen, dan trekken ze de veren er niet uit, maar bijten de slagpennen en andere veren eraf. Hier heb ik in 2006 een onderzoek naar gedaan, in een grote fabriekshal in Enschede. Bij deze fabriekshal behoorden ook kantoren, waarvan het plafond belegd was met systeemplafondplaten. Op deze platen vonden we zeer veel uitgedroogde steenmarterontlasting en veren van diverse vogels. Toen ik deze veren nader aan het bekijken was, viel mij iets op, bij al deze veren ontbrak de veerschacht (is punt van veer). Veel van deze veerschachten heb ik teruggevonden in diverse steenmarterkeutels en dat betekend dus, dat steenmarters de achtergebleven veerschachten met het vlees verorberen. Daar deze veerschachten uit hoornachtig materiaal bestaan, zijn de maagsappen van de steenmarter niet in staat om dit te verteren. Vooral in duivenhokken, kippen en –fazantenvolieres doden steenmarters meestal alle aanwezige dieren, het is nu eenmaal hun drang om te doden. Nu zijn er bij mij ook weer gevallen bekend, waar het de steenmarter alleen maar om de eieren van de kippen ging. In dit geval ging de steenmarter vol overgave te werk, heel voorzichtig rolde hij / zij met zijn / haar voorpoten een ei onder de kip weg en hapte hier vervolgens zachtjes in om zo het ei heel in de bek mee te kunnen nemen naar zijn / haar schuilplaats om het hier vervolgens te verorberen. Zeer zeker haalde deze steenmarter dit trucje vaker uit, daar de kippen totaal niet schrokken van zijn / haar aanwezigheid. Behalve kippeneieren, zijn steenmarters ook verzot op eendeneieren, de bast van deze eieren is wat blauwgroen van kleur en heb ik vaak aangetroffen tijdens mijn onderzoek.

Sommige steenmarters zijn instaat om egels te doden. Dit doen ze door te proberen om de egel op de rug te leggen, waarna ze de buikspieren doorbijten en zo dus bij de inhoudt van de egel kunnen komen.

Ook zijn ze instaat om konijnenholen te bezoeken en te plunderen, door eenvoudig het hol in te kruipen.

Door onderzoek bij enkele dode steenmarters te hebben gedaan, betreffende de maaginhoud, blijkt dat steenmarters ook patat, brood, vetbollen en diverse andere voedselsoorten eten, die wij mensen weggooien. Blijft alleen de vraag, hoe ze aan jonge katten komen voor mij staan?

Latijnse namen, waarom dat dan?

Alle planten en dieren bezitten buiten een Nederlandse naam ook een Latijnse naam. Daar deze over de gehele wereld het zelfde is, kunnen er geen misverstanden ontstaan. Stel u heeft een kennis in Amerika wonen en u wilt hem het een en ander over de steenmarter mailen, zeker weten, dat deze man totaal niet begrijpt waar u het over heeft? Gebruikt u de Latijnse naam voor de steenmarter, dus Martes foina dan weet deze kennis van u precies over welk beest u het heeft. De Latijnse namen van de in Nederland levende marterachtigen even voor u op een rij.

  • De wezel :Mustela nivalis.
  • De hermelijn :Mustela erminea.
  • De bunzing :Mustela putorius.
  • De steenmarter :Martes foina.
  • De boommarter :Martes martes.
  • De das :Meles meles.
  • De visotter :Lutra lutra.

Nachtelijk onderzoek naar het voorkomen van steenmarters in steden en dorpen.

Hoeveel steenmarters er precies voorkomen in steden en dorpen is bij mij niet bekend, zeker is wel, dat alle territoriums bezet zijn. Ik heb een aantal jaren geleden in Hengelo (Ov). een nachtelijk onderzoek gedaan en heb hier behoorlijk wat steenmarterbewegingen waargenomen. Toch zegt dit alles niets over aantallen, daar steenmarters zich snel kunnen verplaatsen en dus de kans zeer groot aanwezig is dat je het zelfde exemplaar soms enkele keren telt. Zo in de nachtelijke uren op jacht gaan naar steenmarters heeft natuurlijk wel iets. Jammer is dan weer, dat ik er geen heb gezien met een prooidier. Wat wel zeer opmerkelijk was, was dat sommige steenmarters in het licht van de koplampen bleven zitten en mij dus de gelegenheid boden om ze goed te kunnen bekijken. Verder heeft dit nachtelijke onderzoek eigenlijk niet zoveel voor mij opgeleverd.

Steenmarters en gebarentaal.

Katten en steenmarters gebruiken ieder hun eigen gebarebtaal

 

We kennen allemaal wel de situatie, als 2 mannetjeshonden elkaar op straat tegenkomen. De sterkste zal direct zijn rugharen opzetten en hevig gaan grommen, om zo aan de ander duidelijk te laten zien, wie er de baas is. Het zwakste mannetje zal hierop reageren door op de rug te gaan liggen of met zijn staart tussen de poten te vluchten. Veelal komt het dus niet tot een gevecht, omdat deze honden elkaars taal kennen en begrijpen. Af en toe loopt zo'n ontmoeting tussen 2 mannetjeshonden toch uit de hand en vliegen ze elkaar in de haren. Maar ook in dit geval zal er een (de zwakste) trachten te vluchten, dit ook weer door middel van genoemde gebaren. Zo hebben ook steenmarters onderling een duidelijke gebarentaal, dit om hen territorium te verdedigen en te behouden. Anders wordt het als een steenmarter een kat in zijn of haar territorium tegenkomt. Deze zullen elkaar niet begrijpen via hun gebarentaal en gaan knokken. Veelal verliezen katten dit gevecht, daar de steenmarter veel feller aanvalt en direct naar de keel van de kat grijpt. Katten zijn dus eigenlijk kansloos tegen steenmarters. Ik ken gevallen, waarbij katten vol met bijtwonden huiswaarts keerden en niet meer in het donker naar buiten durven. Doordat enkele eigenaren van katten mij gebeld hadden in verband met de genoemde verwondingen, was voor mij de link gauw gelegd. Deze wonden konden alleen door het vechten met een steenmarter zijn ontstaan, vooral omdat de zwaarste wonden bij de halzen van de katten zaten en aardig diep en groot waren. Blijkbaar zien steenmarters katten als voedselconcurrenten en dus als indringers in hun territorium.

Zijn steenmarters ook in staat om mensen aan te vallen?

Persoonlijk heb ik hier nooit van gehoord, maar ik kan me voorstellen dat het niet onmogelijk is. Het is in de meeste gevallen belangrijk dat de steenmarter, die in een benarde positie verkeert een vlucht mogelijkheid heeft. Zet indien een steenmarter door een plafond is gezakt of via een raam is binnengekomen altijd een deur of meerdere ramen open van het betreffende gebouw, zodat hij / zij dus echt weg kan. Lukt dit niet en moet je hem / haar wegvangen, gebruik dan altijd een vangstok en draag beschermende kleding en dikke handschoenen, denk ook aan je gezicht. Het zelfde draag je als een steenmarter gewond is geraakt in het verkeer of levend vastzit in een val. Bedenk hierbij wel, dat een beet van een steenmarter je een vinger of twee kan kosten. Verder kun je aan een beet van een steenmarter een beste infectie overhouden, dus ben je gebeten, bezoek dan per direct je huisarts. Verder moet je een steenmarter dus nooit in het nauw drijven, want ook kan hier een kat (steenmarter) in het nauw rare sprongen maken.

Sterke verhalen betreffende steenmarters.

Er zijn net als overal mee, altijd mensen die denken dat ze alles beter weten over steenmarters. Zo vertelde mij iemand uit mijn buurt, dat een landbouwer op zijn erf ruim 14 steenmarters had doodgeschoten. Op de vraag of de verteller hiervan ze ook alle 14 gezien had, kon deze mij geen antwoord geven. In dit geval hadden het er hooguit 6 kunnen zijn, namelijk een moeder met 5 jongen. Ik vind dit persoonlijk een zeer kwalijke zaak, een zaak met een luchtje, daar deze verhalen een eigen leven kunnen gaan lijden. Daar steenmarters beschermd zijn, kan deze verteller de landbouwer aardig in verlegenheid brengen, terwijl deze landbouwer (waarschijnlijk) niets gedaan heeft. Vaak lijden sporen van zulke verhalen naar verloop van tijd vanzelf naar het juiste adres en mag de landbouwer (die zeer zeker nergens van weet) het tegendeel bewijzen. Ga op zulke kletspraat nooit in, want voordat je er zelf erg in hebt zit je al in de problemen en dat moet je ten aller tijde voorkomen.

Predatie weidevogels door steenmarters, klink klare onzin? Onderzoek gegevens verzameld in april en mei, 2006.

Kippenei door steenmarter leeggeslurpt

Dat weidevogels een heleboel predators hebben is bekent, denk maar eens aan de egel (eieren), de vos (eieren, jongen en volwassen exemplaren), de zwarte kraai (eieren en jongen), de reiger en ooievaar (jongen), de wezel (eieren en jongen), de hermelijn (eieren en jongen), de bunzing (eieren), diverse roofvogels (jongen), de boommarter (niet in het openveld aangetroffen), de steenmarter (niet in het openveld aangetroffen), de verwilderde kat (veel jongen en af en toe een eitje). Zo zullen er ongetwijfeld nog enkele predators meer zijn, maar hier heeft zich het onderzoek verder niet opgericht.

Steenmarters verblijven altijd op plaatsen, waar direct dekking voorhanden is, struiken, houtopslag en dergelijke, ze zullen dus nooit door openvlaktes lopen. Dit is onderzocht aan de hand van verse sporen (pootafdrukken) van diverse dieren op pas omgeploegd bouwland, waar weidevogels zaten te broeden. Ook is het zo, dat steenmarters hun gejatte kippen en –eendeneieren meenemen naar hun schuilplaats en ze hier pas verorberen. Steenmarters pakken kippen en – eendeneieren altijd bij het dikste deel vast, daar deze eieren een ovale vorm hebben kunnen ze ze zo in de bek in evenwicht houden en zullen ze tijdens het transport niet zo snel breken. Weidevogeleieren hebben een stompe en scherpe pool, steenmarters kunnen met deze eieren niet overweg, daar deze door de verschillende dikte van polen dus niet in evenwicht zijn te houden. De kans op breken tijdens het transport is hierdoor dus erg groot. Op geen enkele schuilplaats zijn weidevogeleieren of stukjes bast aangetroffen. Natuurlijk hebben we in het veld ook resten weidevogeleieren aangetroffen, toch de meeste hadden breukschade, hetgeen door vogelsnavels was veroorzaakt, slechts een enkel kapot ei had duidelijk zichtbaar tandafdrukken in de bast. En juist deze tandafdrukken waren te klein voor een steenmartergebit. Bij de breukschade kunnen we dan ook denken aan de zwarte kraai en bij de tandafdrukken aan de egel, wezel en hermelijn.

smient_dood wulp-dood
                                                                   Smient en wulp door steenmarter doodgebeten
                                                                      Foto's gemaakt door Ruurd Jelle van der Leij

Dode steenmarters altijd seksen.

Dode steenmarters kunnen belangrijke gegevens aan ons prijsgeven, vooral de vrouwtjes spelen hier een belangrijke rol in. Zo kunnen we bijvoorbeeld aan een vrouwtje goed zien in de maanden maart, april en mei of ze zogende is. Is dit zo, dan kun je er dus vanuit gaan, dat ergens in de omgeving een aantal jongen is achtergebleven en dus eigenlijk ten dode zijn opgeschreven. Nu zijn er wat betreft dood gaan van de achtergebleven jongen ook wel eens uitzonderingen.

Jonge steenmarters zakten door dit systeemplafond

Het was 28 april 2006, toen ik een noodoproep kreeg van de dierenambulance Holten / Rijssen. Ze waren gebeld door een garage in Holten, waar piep geluidjes op het systeemplafond te horen waren. Na het verwijderen van enkele plafondplaten werd duidelijk, dat het hier om 2 jonge steenmartertjes ging van ongeveer 6 weken oud, een derde jong was al een tijdje geleden overleden. De moeder van deze 2 was dus niet meer op komen dagen en daardoor zijn ze onrustig geworden en gaan piepen en schreeuwen (lijkt op schreeuwen van jonge kauwtjes). Natuurlijk is dit een prachtig gegeven als je dan op deze manier dus door het piepen en schreeuwen ontdekt en gered wordt. Deze 2 jongen zijn overgebracht naar de opvang. Tijdens onze reddingsactie hoorden we, dat de moeder steenmarter 3 dagen geleden onder een auto was gekomen en hierbij gedood was. Door dode steenmarters te seksen, krijg je ook een idee van de verhouding mannetjes / vrouwtjes in een bepaald gebied. Wel moet je hierbij rekening houden, dat je lang niet meer zoveel dode steenmarters langs de wegen vindt als enkele jaren geleden. De oorzaak hiervan is mij onbekend.

Jonge steenmarters

 

Tja! Zo langzamerhand komt er een einde aan mijn site. Ik hoop dat u een beter inzicht hebt gekregen over het leven van de steenmarter en dat u wat schade betreft een heleboel zelf in de hand heeft. Steenmarters zijn echt zo gek nog niet.